Nieuw-Zeeland, dag 62

Met mijn oordoppen in heb ik vannacht heerlijk geslapen. De Aziatische man ging vroeg weg, dus toen werd ik half wakker en toen hoorde ik ook iemand snurken, maar ik ben toch weer in slaap gevallen tot een uur of 7. Toen ben ik zo zachtjes mogelijk opgestaan en heb ontbeten. Daarna heb ik mij klaargemaakt en tegen 8 uur was ik al buiten. Ik had om half 10 een tour bij de Cadbury chocoladefabriek, dus ben ik eerst naar First Church gelopen. Ik dacht die dan maar te bekijken. Dit was de eerste kerk die in Dunedin is gebouwd. Helaas kon ik er alleen omheen lopen, want hij was niet open. Toen ben ik naar de fabriek gelopen, maar daar was alles nog dicht, dus heb ik maar even door de supermarkt er tegenover gesjouwd.

Om 9 uur was ik weer terug bij de fabriek en ik kon met een tour eerder mee. Ik had nog heel even tijd om het museum te bekijken. Daar hadden ze geen kosten bespaard om op een leuke manier het verhaal van de chocolade te vertellen. In een soort jungle compleet met bewegende nepslang werd uitgelegd dat chocolade van de maya's kwam. Zij maakten een drankje van de cacao met chili. De cacaobonen waren zo gewild dat het zelfs een betaalmiddel was. De Azteken namen het over en vonden het zo lekker dat ze dat vroegen als ze een volk overwonnen. Ook werd het gekoppeld aan een god. Als ze mensen offerden kregen ze dus eerst dit cacaodrankje.

Daar komen de Spanjaarden in het spel. Hernan Cortès kwam in Zuid-Amerika aan en blijkbaar dachten ze dat hij die god was en daarom kreeg hij ook het chocoladedrankje. Hij vond het zo lekker dat hij cacaobonen en de spullen om het drankje te maken mee naar Spanje nam. Columbus had al eerder cacaobonen meegenomen, maar toen wisten ze niet wat ze ermee moesten doen. Daar hadden de Nederlanders en Engelsen ook last van toen ze schepen met cacaobonen kaapten en die mikten ze gewoon overboord. De Spanjaarden hebben zo'n 100 jaar hun geheim kunnen bewaren. Toen trouwde een Spaanse prinses met een Franse koning en werd het populair aan het Franse hof en zo breidde het zich langzaam uit. Ieder land voegde er wat eigen ingrediënten aan toe omdat niet iedereen zo'n fan van de chili was.

Dit drankje was nog geen chocolademelk. Het was meer een dikke prut en je moest er water bij drinken om het weg te krijgen. Uiteindelijk heeft de Nederlander Van Houten een manier gevonden om cacaopoeder uit de cacaoboter krijgen en daarmee konden ze fatsoenlijke chocolademelk maken. Cadbury had een tentje voor koffie en thee en begon te experimenteren met de chocolademelk en in eerste instantie was het alleen dat. Pas jaren later in de jaren 40 van de negentiende eeuw kwam er pas eetbare chocolade. Daarvoor was het alleen om te drinken.

Tegen kwart over 9 begon ik me af te vragen wanneer de tour begon en toen kwam er net een gids om iedereen te verzamelen. We kregen eerst wat uitleg over veiligheid en wat we allemaal wel en niet mee mochten nemen. Het kwam er op neer dat we niks mee mochten nemen, behalve het tasje met chocoladerepen dat we net hadden gekregen. Als eerste kregen we 2 oude auto's te zien. Eentje was om ooit de melk bij de fabriek af te leveren. Dat was iets van 10 000 liter. Dat gebruiken ze nu in 10 minuten. Een andere was een bezorgauto, maar ook dat werkt niet meer.

We gingen nu als eerste naar het sensory lab. Daar kregen we uitleg over hoe chocolade wordt gemaakt, wat in wezen niet echt anders is dan de chocolade in Adelaide. Waar deze fabriek in gespecialiseerd is, is een soort snoep in chocolade. Dit is vrij Nieuw-Zeelands en wordt ook niet veel geëxporteerd. Na de uitleg konden we vloeibare witte, puur of melkchocolade of een combinatie in een plastic bekertje doen en daar toppings op doen. Het was niet veel, maar het was echt smullen. Ondertussen waren er buizen, waar je kon raden welk chocoladeproduct je rook. De meeste kende ik niet eens. Voordat we weg gingen kregen we ieder nog chocoladekerstmannetjes gevuld met karamel, die volgens mij nog over waren van de kerst.

Vervolgens gingen we naar een ruimte waar we uitleg kregen over de chocolade met een suikerlaagje, zoals Smarties. Hier hebben ze een typische, de Jaffa. Dat is een bal chocolade met een sinaasapelsuikerlaagje. Ieder jaar in juli organiseert Cadbury hier een chocolademelk en een van de dagen is er een Jaffarace. Er worden dan duizenden Jaffaballetjes gemaakt, genummerd en verkocht en dan worden ze van Baldwin Street afgerold. Dat zou de steilste straat ter wereld zijn. De 5 eerst balletjes winnen en de kinderen mogen daarna Jaffa's verzamelen. Ook hier kregen we weer chocoladerepen.

Vervolgens liepen we de trap op in een paarse silo. Hier was de hoogste chocoladewaterval op het zuidelijk halfrond en misschien wel in de wereld. Nu voelde ik me echt net Sjakie in de chocoladefabriek. Er waren nog net geen oompa loompa's, al had onze gids een paarse tuinbroek aan, die een oompa loompa ook had kunnen dragen. Na de silo zagen we er blijkbaar wat moe uit, dus was het weer tijd voor nog meer chocolade. Nu waren we dan ook wel zo'n beetje aan het einde van de tour, al hadden we allemaal nog wel wat vragen. Nadat ik mijn tas terug had, heb ik nog verder in het museum gekeken en vervolgens in het winkeltje, waar ze natuurlijk vooral chocolade hadden.

Toen ik klaar was besloot ik nog voor de lunch naar Olveston House te gaan. Door de chocolade had ik namelijk nog lang geen honger en om 12 uur zou daar een rondleiding zijn. Onderweg heb ik in wat souvenirwinkels gekeken en terwijl ik in een winkel was begon het te hagelen. Normaal hebben ze hier wel beter weer, maar op deze manier lijkt het wel meer op Schotland. Om bij Olveston te komen moest ik weer flink bergop lopen. Toen ik er was, had ik het dus weer behoorlijk warm. Ik was nog te vroeg, dus ik heb de toegang betaald, die best duur was, en toen heb ik even de tuin bekeken. Het was mooi aangelegd, maar het was niet groot. Het was meer een stukje grond om het huis heen en blijkbaar was dit alles wat de familie ooit had gehad. Ik was daar dus zo mee klaar en toen heb Ik maar in het winkeltje gewacht.

Om 12 uur was er een gigantische groep om door een huis heen te lopen en gelukkig werden we ook opgesplitst in 2 groepen. Wij begonnen in de keuken. Alles in het huis was origineel, omdat de dochter het hele huis had nagelaten aan de overheid. Als je bedenkt dat het huis in 1906 is gebouwd, was het behoorlijk modern. Het had centrale verwarming en elektriciteit en ze gebruiken die nog steeds. Ze waren hun tijd dus ver vooruit, want zelfs nu zijn er schijnbaar nog gebouwen met de wc buiten. In de keuken hadden ze zelfs een koelkast, die al op elektriciteit werkte. Ook hadden ze een hele verzameling Delfts blauw. Blijkbaar hadden ze een complete set enn ik geloof niet dat ik ergens in een huis zoveel Delfts blauw heb gezien. Dit hadden ze meegenomen van hun reis in de 2 jaar dat dit huis op de plek van hun oude huis werd gebouwd.

In de scullery hadden ze 4 wasbakken. Ze hadden 2 van steen voor potten en pannen en 2 van koper voor servies. Ze hadden er van ieder 2 omdat ze Joods waren en alles dus kosjer moest zijn. Ze hadden ook een butler pantry, maar ze hadden maar 2 jaar een butler. Toen trouwde hij en hij is nooit vervangen. Ze hadden alleen maar vrouwelijk personeel en niemand had een vaste taak. In de butler pantry hadden ze een hoop servies uit allerlei landen. De kasten waren origineel, maar ze werden zo goed onderhouden en schoongemaakt dat ze zo goed als nieuw leken.

Nu gingen we naar het gedeelte van de familie Theomin. Eerst was de bibliotheek. Hij was niet heel groot, maar er waren wel veel boeken. Onze gids, die geschiedenis studeerde, had wel eens in de boeken gekeken en sommige waren echt heel poreus. De Joodse encyclopedieën waren dan weer in veel betere vorm, omdat ze blijkbaar amper gebruikt waren. In de dining room hadden ze de hele tafel opgedekt compleet met naamkaartjes gebaseerd op een bijeenkomst van een goed doel, waarbij vooral Marie, de vrouw, en Dorothy, de dochter, bij betrokken waren. Ook stonden er een soort glazen Japanse vissen op de tafel. Die waren volgens de gids ter decoratie, maar hij vond ze maar lelijk.

Het halletje bij de voordeur was altijd een teleurstelling voor de gids, omdat die groter was dan zijn woonkamer. Hij is dan ook maar een arme student. Beetje apart was dat de gasten hier binnen kwamen en er allemaal wapens uit verschillende landen hingen, vooral veel Japanse. David, de man, was dan ook een groot fan van Japan. De grote hal vond ik echt mooi. Die was heel hoog, omdat er een gallerij boven langs liep met de slaapkamers en aan het einde was een grote trap. Ook hier hadden ze weer van alles uit allerlei landen en dan vooral schilderijen. Heel veel zagen er gewoon uit, maar er zaten er ook tussen, die heel veel geld waren. Er waren zo'n 130 schilderijen en een speciale kunsttour had hier ooit 2 uur geduurd. De familie was dan ook behoorlijk rijk geweest. Ze hadden nu nog steeds geld van toen David in de jaren 30 overleed. Dat hadden ze apart gezet, omdat er volgens Dorothy's testamenten hier een school moest worden gebouwd als het huis afbrandde ofzo. Toch was de familie niet uitzonderlijk rijk in die tijd en voor de omgeving van Dunedin. Ga maar na hoe rijk de rijkste was.

In de drawing room hadden ze nog meer zilver en een Steinway vleugel. Die was al iets van 120 jaar oud, maar was altijd onderhouden. Om hem in goede conditie te houden, speelde soms een van de gidsen erop. Helaas vandaag niet. Nu gingen we naar boven naar de slaapkamers. Eerst was er Dorothy's kamer. Zij was 17 toen het huis werd gebouwd en zij kreeg de keuze tussen 1 grote slaapkamer of een kleinere slaapkamer met sitting room. Het was dus die laatste. Het was een simpele kamer met een opvallende foto bovenop een bergtop. Dorothy had de foto zelf gemaakt en was dan ook een goede bergbeklimmer. De gids had een theorie dat ze daarom nooit was getrouwd. Ze had er geen tijd voor en ze zat niet graag thuis. In de laatste 30 jaar dat ze hier alleen woonde, was ze dan ook meestal op reis.

Edward, de zoon, had de kamer daar naast. Hij was in een gasaanval in de Eerste Wereldoorlog terecht gekomen en daar is hij nooit helemaal beter van geworden. Na de oorlog kwam hij thuis met een echtgenote tot de verbazing van zijn ouders. Hij is toen vlakbij gaan wonen, maar in de jaren 20 is hij overleden zonder dat hij kinderen had. Dorothy heeft nog altijd contact gehad met haar schoonzus. Toch is zij lang alleen geweest. Haar moeder overleed ook in de jaren 20 en de dichtstbijzijnde familie woonde in Melbourne, waar haar ouders waren getrouwd en haar moeder vandaan kwam. Onderweg naar de volgende kamer kwamen we langs wat badkamers en een dressing room.

De volgende kamer was de slaapkamer van David en Marie en hier hing behoorlijk wat Japanse kunst. Opvallend vond ik dat er 2 eenpersoonsbedden waren. Meestal hadden echtparen of 2 slaapkamers of een tweepersoonsbed, maar dit had ik nog nooit gezien. De laatste kamer van vandaag was de biljartkamer. In tegenstelling tot wat meestal het geval is, was dit geen mannendomein. Dorothy en Marie speelden hier ook vaak spelletjes. De biljarttafel was van Olympisch formaat en was hier in 3 stukken door een paar arme mannen de trap op gedragen. Arme mannen, want het ding was super zwaar. Het was nog steeds het hele origineel en zelfs het vilt was nooit vervangen. Tot 2002 ofzo speelden de gidsen hier nog wel biljart, maar dat mocht nu niet meer. In deze kamer hadden ze ook een Perzisch hoekje gemaakt om te kaarten. Dat zag er wel gezellig uit.

Dit was het einde van de rondleiding en ondertussen had ik best wel honger. Ik ben dus terug gelopen naar het hostel en heb geluncht. Daar heb ik ook nog met een Duitser en een Belg zitten praten, die hun reis aan het plannen waren. Na de lunch wilde ik nog naar het Otago Museum en de universiteit. Dat was een stukje lopen en net voor het museum werd komst geleid door een boekwinkel. Toen ik daar uitgekeken was, ben ik eerst naar het museum gegaan.

Het museum was een soort algemeen museum met allerlei onderwerpen. Bij de trap hadden ze informatie over Edmund Hillary, die als eerste de Mount Everest heeft beklommen. Dat was een Nieuw-Zeelander en daarvoor klom hij wel in bergen, maar hij was een imker. Zijn tweede vrouw had allemaal spullen aan het museum gegeven. Volgens mij was het wel een vriendelijke man. Door zijn beroemde klim was hij in contact gekomen met de Sherpa's en hij heeft dus veel humanitair werk gedaan voor hen. Er was ook een gallerij over Pacifische culturen en culturen in het algemeen. Ook was er wat over de Maoricultuur. In de Animal Attic hadden ze allemaal opgezette dieren. Ze hadden 2 leeuwen, die uit het circus waren ontsnapt, omdat iemand de deur niet goed dicht had gemaakt. De leeuw, Sultan, was weer terug naar zijn hok gegaan, maar kon niet naar binnen en toen is hij dood geschoten. De leeuwin, Sonja, had het voorzien op de rugbyspelers en is toen doodgeschoten. Ik vond het wel zielig voor de leeuw.

Ze hadden ook een hele tentoonstelling over de provincie Otago. Ik had geen tijd om alles helemaal te lezen, maar ze hadden hier een heleboel skeletten van moa's, de grootste vogels ooit. Nou waren er blijkbaar 9 soorten en de kleinste was zo groot als een kalkoen, maar de grootste was ook wel echt gigantisch. Zo'n 3 meter. Ook hadden ze hier een skelet van een dinosaurus en wat botten van andere gigantische beesten, zoals een super grote dolfijn of pinguïn. Verder waren er nog opgezette kiwi's, dus ik heb nu in ieder geval een goed idee van hoe groot die nou echt zijn. Er was ook een tentoonstelling over wetenschap. Daar had ik speciaal nog wat tijd voor bewaard, want ik dacht dat dat interactief zou zijn. Het was super saai en ik was daar snel klaar. Het was gewoon een scherm, waar je met veel moeite wat informatie uit kon krijgen.

Het was nu onderhand 5 uur en ik was het lopen wel een beetje moe. Ik besloot de universiteit dus morgen te doen. Ik ben terug gelopen naar het hostel en heb wat gegeten. Ik moest de was doen en ondertussen had iemand van de receptie mij aangeraden om de was 's avonds in plaats van 's ochtends te doen. Tegen de tijd dat ik mijn was kon doen, was de wasmachine alleen in gebruik. Ik wilde dus een film aanzetten, maar dat was nogal eenn gedoe. Ruim een uur later kon ik mijn spullen in de wasmachine doen. Ondertussen was ik aan de praat geraakt met een Duits meisje en een Israëlische jongen. Op de een of andere manier kregen we een discussie over religie. Hij zei dat hij theologie had gestudeerd, maar volgens mij hebben ze hem daar niet echt objectief les gegeven. In ieder geval kon ik opmaken uit zijn woorden dat hij het Joodse geloof het beste vond. Ondertussen was mijn was klaar, maar nu was de droger weer in gebruik met theedoeken enzo van het hostel. Toen ik naar bed wilde, was de droger nog niet klaar, dus heb ik mijn natte was, maar in een wasmand buiten laten staan. Handig is anders.